Lokalizacja: Aleja Chopina – cmentarz komunalny,
18 sierpnia 1921 r. na cmentarzu poświęcono okazały pomnik upamiętniający poległych w obronie Włocławka żołnierzy 2.(18.) kompanii V batalionu kolejowego. Pomnik oraz grób Michała Lubicz-Sawickiego i jego dwóch żołnierzy z tego batalionu przetrwał okupację niemiecką (1939‒1945), zniszczony został dopiero po 1945 r. Źródło informacji: Włocławek 1920 – Tomasz Dziki.
Informacje na temat Michała Lubicz-Sawickiego.
Niekwestionowanym i jednocześnie tragicznym bohaterem walk o Włocławek był ppor. Michał Lubicz-Sawicki (1893‒1920). Za czyny bojowe i wykazane męstwo w obronie Włocławka został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy oraz awansowany do stopnia porucznika Wojska Polskiego. W połowie sierpnia dowodził 2.(18.) kompanią V batalionu kolejowego. 15 sierpnia został skierowany do Włocławka w celu zabezpieczenia stacji. Na miejscu otrzymał rozkaz sformowania oddziału w celu wsparcia obrońców przedmościa. Wraz ze swoimi ludźmi został przewieziony za Wisłę dwoma samochodami. Tam podzielił oddział na dwa plutony. Zginął w walkach na przedmościu 16 sierpnia, bijąc się do końca z rewolwerem w ręku. 21 sierpnia 1920 r. odbył się jego uroczysty pogrzeb z udziałem wojska i mieszkańców miasta. Źródło informacji: Włocławek 1920 – Tomasz Dziki.
Lubicz-Sawicki Michał — podporucznik, dowódca 2. (18.) kompanii V batalionu kolejowego, w lipcu i sierpniu 1920 r. uczestniczył w walkach m.in. w rejonie Pińska na Polesiu i Brześcia nad Bugiem, 15 sierpnia został skierowany wraz ze swoją kompanią do Włocławka z zadaniem przejęcia kontroli na ruchem po-ciągów na stacji włocławskiej i sąsiednich stacjach. Z uwagi na trudną sytuację na przedmościu włocławskim 16 sierpnia dowódca obrony miasta płk Wojciech Józef Gromczyński wydał mu rozkaz przejścia z oddziałem na drugą stronę Wisły celem wsparcia walczących tam obrońców. Sformułowana przez niego kompania w liczbie 78 żołnierzy została przewieziona dwoma samochodami na prawy brzeg Wisły. W walce został ranny w obie nogi, opuszczony przez żołnierzy pozostał do końca na polu walki, strzelając z rewolweru do zbliżających się wrogów. Zginął wielokrotnie ugodzony szablami kozackimi. Dnia 21 sierpnia odbył się jego uroczysty pogrzeb, pochowany został na cmentarzu komunalnym we Włocławku. Pośmiertnie, za czyny bojowe i wykazane męstwo w obronie Włocławka, został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy i awansowany do stopnia porucznika. Źródło: Zapiski Kujawsko – Dobrzyńskie, tom 32, Wisła w życiu regionu. Autor: Tomasz Dziki.
Michał Lubicz-Sawicki Urodził się prawdopodobnie 20 maja 1893 r. w majątku Kazimierzewo na Żmudzi, jako syn Michała Mateusza i Zofii z domu Libke. Po ukończeniu szkoły średniej kontynuował naukę na studiach technicznych w Moskwie a następnie rozpoczął pracę w kolejnictwie na terenie Rosji. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił 10 czerwca 1919 r. w szeregi odrodzonego Wojska Polskiego. Po uzyskaniu stopnia podporucznika, jako specjalista od spraw transportu kolejowego, został skierowany do wojsk kolejowych. Brał udział w działaniach wojennych na wschodzie. W lipcu i sierpniu 1920 r. walczył m.in. w rejonie Pińska na Polesiu i Brześcia nad Bugiem, gdzie wyróżnił się dowodząc improwizowaną obroną mostu kolejowego. W dniu 15 sierpnia 1920 r., dowodząc 2. kompanią V batalionu kolejowego, udał się do Włocławka z rozkazem przejęcia kontroli nad ruchem pociągów. Dramatyczny rozwój sytuacji na przedmościu włocławskim spowodował, że 16 sierpnia dowódca garnizonu miasta płk Wojciech Józef Gromczyński wydał ppor. M. Lubicz-Sawickiemu rozkaz sformowania oddziału i wsparcia nim walczących w rejonie Szpetala. Zorganizowana naprędce kompania w sile 78 żołnierzy udała się na prawy brzeg Wisły, gdzie zajęła pozycje za lewym skrzydłem głównej linii obrony. Po kilkukrotnych atakach oddziałom bolszewickim udało się przerwać pozycje polskie. Oddział ppor. M. Lubicz-Sawickiego, częściowo już okrążony, kontynuował walkę w okopach. Dowódca zagrzewał żołnierzy do walki mówiąc: Chłopcy jesteśmy okrążeni! Trzymajcie się mocno jeden drugiego i cofajcie się z bojem! Wkrótce potem został postrzelony w obie nogi. Pozostał do końca na posterunku strzelając z rewolweru do zbliżających się nieprzyjaciół. Zginął wielokrotnie ugodzony szablami kozackimi. Po odparciu najazdu odbył się we Włocławku w dniu 21 sierpnia jego uroczysty pogrzeb przy licznym udziale wojska i mieszkańców miasta. Został pochowany w kwaterze wojskowej na cmentarzu przy ul. Fryderyka Chopina. Pośmiertnie ppor. Michał Lubicz-Sawicki za czyny bojowe i wykazane męstwo w obronie Włocławka został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy oraz awansowany do stopnia porucznika. Rok później na jego grobie stanął okazały pomnik, na płycie którego wykuto napis: Ś.P. MICHAŁ LUBICZ-SAWICKI PORUCZNIK, I DOWÓDCA 2/V KOMP. KOL. KAWALER ORDERU „VIRTUTI MILITARI” PADŁ NA POLU CHWAŁY W BITWIE POD WŁOCŁAWKIEM W DNIU 16 SIERPNIA 1920 R. W OBRONIE ZIEMI OJCZYSTEJ. Pomnik ten przetrwał okupację niemiecką podczas II wojny światowej. Niestety uległ zniszczeniu w pierwszych latach Polski Ludowej. Na ekspozycji stałej w Muzeum Historii Włocławka przy ul. Szpichlernej 19 prezentowane są pamiątki związane z wojną polsko-bolszewicką 1919-1921 oraz bohaterską obroną Włocławka w sierpniu 1920 r.
Tomasz Wąsik, Bohaterowie sprzed lat cz. 1, fragment artykułu w „Przewodniku Katolickim” (edycja włocławska) z 22 sierpnia 2010 r.
Idź do tego miejsca!